Tip:
Highlight text to annotate it
X
Niejeden e-mail czy post w internecie mówił o tym,
jaką dziwną pisownię ma angielski.
A gdybym powiedziała, że jednak ma sens?
Od tego jest pisownia:
Ma mieć sens. Pomyśl o słowie
jak o obieraniu warstw cebuli.
Pierwsza warstwa to znaczenie słowa,
takich warstw może być kilka.
Kolejna warstwa to budowa słowa.
Pomyśl o środku cebuli jak o bazie znaczeniowej słowa.
Pomyśl o środku cebuli jak o bazie znaczeniowej słowa.
Baza wolnostojąca, jak O-N-E
czy T-W-O
mogą być osobnymi wyrazami
jak "one" oraz "two".
Baza złożona, jak R-U-P-T w "erupt" i "rupture"
musi mieć inne elementy, aby utworzyć wyraz.
Ponad dwie bazy tworzą wyrazy złożone np."twofold", "someone" czy "bankrupt".
Ponad dwie bazy tworzą wyrazy złożone np."twofold", "someone" czy "bankrupt".
Wiedząc, które elementy wyrazu niosą znaczenie,
możemy obrać go z warstw historii
i dowiedzieć się o jego pisowni.
Weźmy wyraz "two".
"W" jest mu potrzebne, żeby go powiązać
z takimi wyrazami jak "twice", "twelve"
"twenty", "twin" czy "between".
Historia słowa jest więc kolejną warstwą cebuli.
Mając to na uwadze, spójrzmy na słowo "one".
Co oznacza?
Unikalne. Pojedyncze. Samotne.
"One" jest także powiązane ze słowami
"only", "once", "eleven" a nawet "a", "an" i "any"
"only", "once", "eleven" a nawet "a", "an" i "any"
Ale to jego morfologiczne powiązania,
czyli te zawierające bazę O-N-E,
są fascynujące.
Niektóre są, oczywiście, podobne:
"anyone", "one-track" i "oneself".
Ale są też takie, które zaskakują.
Ale są też takie, które zaskakują.
Wyraz "alone" składa się z prefiksu "A-L" i bazy O-N-E.
Ten sam prefiks widzimy w wyrazach
"always", "already", "almighty" i "almost".
Oznacza on "całkowicie'.
"Alone" znaczy "całkowicie jeden".
Wyraz błędnie opisano w średniowieczu
uznając "a" za prefiks, taki jak w "asleep" czy "awake".
W ten sposób powstała baza L-O-N-E,
która rozwinęła swoją własną rodzinę słów.
W wyrazie "atone" znajdujemy przyimek "at",
tutaj połączony z bazą O-N-E.
Kiedy za coś pokutujemy (atone),
chcemy naprawić to, co popsute,
znów stanowić jedność z tymi, których zraniliśmy.
A tu najlepszy chyba przykład:
wyraz "onion", uchodzi za nieregularny
ze względu na dźwięk "a" wyrażony literą "o".
Jednak, gdy spojrzymy na strukturę wyrazu
i jego historię, nagle tajemnica znika.
Można łatwo stwierdzić,
że "onion" składa się z O-N-E oraz sufiksu I-O-N,
który znajdujemy też w "tension", "action", "union",
i tysiącach innych angielskich wyrazów.
W odróżnieniu od wielu ząbków czosnku,
cebula jest jedną bulwą.
Jedność jest przez nią wyrażona.
Podobnie jak cebula, angielski jest jednością:
jednością systemu piśmienniczego w czasie i przestrzeni.
Jego struktura i historia mają wiele warstw,
których obranie dodaje językowi smaczku
i wzmaga naszą fascynację. Pisownia to nie tylko litery,
ale także sens zawarty w wyrazach pisanych.
Aż chce się płakać ze wzruszenia.