Tip:
Highlight text to annotate it
X
{\rtf1\ansi\ansicpg1252\cocoartf1138\cocoasubrtf510 {\fonttbl\f0\fswiss\fcharset0 Helvetica;}
{\colortbl;\red255\green255\blue255;} \paperw15840\paperh24480\margl1440\margr1440\vieww19260\viewh21260\viewkind1
\pard\tx720\tx1440\tx2160\tx2880\tx3600\tx4320\tx5040\tx5760\tx6480\tx7200\tx7920\tx8640\pardirnatural
"Wszechświat," potocznie oznacza "wszystko, co istnieje" - góry,
oceany, Księżyc, gorące atomowe kule wodoru, i całą restę.
Ale jeśli Wszechświat jest "wszystkim", czy to
oznacza, że zawiera także rzeczy, o których nie wiemy, że nie wiemy, że istnieją? A nawet rzeczy,
w których istnienie wierzymy, ale które nie dają się zobaczyć, ani zaobserwować? Na przykład,
czy przyszłość jest częścią wszechświata?
W fizyce zazwyczaj rozróżniamy pojęcia dotyczące Wszechświata: 1) "obserwowalny Wszechświat",
który jest tym wszystkim, czego istnienie zdołaliśmy dotychczas potwierdzić, albo zaobserować,
oraz 2) "Wszechświat", przez duże "W", czyli "Cały Wszechświat", czyli wszystko, co istnieje,
istniało, będzie istnieć, kiedykolwiek, gdziekolwiek, niezależnie od tego,
czy będziemy tego świadomi, czy nie.
Oczywiście, pojęcia te rozróżnia się, aby móc naukowo mówiać o tych częściach
wszechświata, których nie potrafimy jeszcze obserwować, a dwa największe powody
dla których nie jesteśmy w stanie zaobserwować części wszechświata to albo że są w
przyszłości, albo są tak daleko od as, że światło od nich biegnące jeszcze do nas nie dotarło.
Wyjaśnimy: na dzień dzisiejszy, wiemy, że wszechświat miał początek i ma jakieś 13,8 miliarda lat.
Światło potrzebuje czasu, aby podróżować przez przestrzeń, więc każde miejsce zbyt odległe od nas
po prostu nie jest widoczne, tak samo, jak grzmot odległego pioruna nie jest słyszalny - dopóki nie
poczekamy odpowiednio długo. Gdybyś nie widział(a), grzmot były
pierwszym znakiem istnienia burzy,
choć gdy go usłyszysz możesz wywnioskować, że burza wciąż trwała.
Tak więc, wewnątrz obserwowalnego wszechświata,
co na pewno wiemy, że "istnieje"? W sumie, tylko trzy
rzeczy: czasoprzestrzeń, cząsteczki i prawa fizyki, które opisują jak czasoprzestrzeń i te
cząsteczki się zachowują, nadając im grawitację i masę, i siły, i wszystko inne.
Otwartym pytaniem jest, czy matematyka jest częścią wszechświata, czy istnieje sobie
"poza" wszechświate, w jakimś matematycznych niebiosach, ale jeśli sądzisz, że matematyka istnieje
i że Wszechświat jest wszystkim, co istnieje, wtedy decyzję pozostawiam
tobie
Jest jeszcze jedna rzecz, o któej mogłeś(aś) słyszeć - Multiversum, czyli Wielośiwaty,
pomysł zaproponowany przez badaczy i fanów fantastyki naukowej, która mówi o tym, że
to, co my sądzimy o Wszechświecie jest jedynie
malutką częścią większej całości,
która naprawdę jest "wszystkim, co istnieje", ale to temat na kolejną wielostorię.