Tip:
Highlight text to annotate it
X
Kto wynalazł pismo?
Ludzie pewnie rozmawiali ze sobą
od kilkudziesięciu tysięcy lat,
ale słowa zapisujemy
dopiero od około 5 000 lat.
Wcześniej, zapisywaliśmy informacje
za pomocą rysunków i diagramów
na glinie i ścianach jaskiń
lub zaplataliśmy na sznurkach.
Te artystyczne zabiegi doprowadziły nas do pisma.
System pisma używamy w języku angielskim
właściwie wziął początek w kulturze sumeryjskiej
gdzieś między 4500 a 1750 rokiem p.n.e.
w Mezopotamii, dzisiaj tereny Iraku i Syrii.
Sumeryjczycy zapisywali interesy kupieckie
za pomocą malutkich rzeźb kóz, osłów czy wołów.
Później odkryli, że ryciny na glinianych tabliczkach
były jeszcze wygodniejsze
Przykładowo, ten symbol oznaczał "góry"
a ten "głowę".
Jeśli rysunek podkreślał rejon ust,
to mogło oznaczać "usta".
Usta połączone z wodą - "pić",
a usta wraz z chlebem - "jeść".
Dodajmy symbol wołu,
i otrzymujemy "jeść wołu"
I oto - wynalazek pisma.
Lecz niektóre słowa mają znaczenie,
które trudno wyrazić symbolami.
Jak byś narysował "wół w górach" ?
Jednak, jeśli narysujesz to co masz na myśli,
to jest to obraz, nie pismo.
Aby stał się pismem
symbol musi oznaczać słowo.
Czy możesz to przeczytać ?
To słynny cytat z Hamleta Williama Szekspira.
Tak: "Być albo nie być".
Oto jak Sumeryjczycy rozwiązali także ten problem.
Wół plus woda plus góry.
Co ma do tego woda ?
Otóż, sumeryjskie słowo "woda"
brzmiało dokładnie tak jak przyimek "w"
więc "wół w górach".
Lingwiści nazwaliby to pismem rebusowym.
Sumeryjczycy już wiedzieli
jak przekazać znaczenie przez symbole.
a poprzez reprezentację dźwięków
rozszerzyli swój słownik pisany.
Stopniowo symbole dźwięków
były używane częściej
a symbole znaczeniowe - mniej.
System pisma przekształcił się
w alfabet fonetyczny,
który znamy jako pismo klinowe.
Wiele kultur, jak Akadyjczycy i Syryjczycy,
przyjęło sumeryjski wynalazek,
aby stworzyć swój własny system pisma.
"Epos o Gilgameszu"
i "Kodeks Hammurabiego"
zostały napisane w odmianach pisma klinowego.
Wraz z rozwojem techniki
Symbole te trafiły do Grecji
i dalej do najczęściej używanego dziś na świecie alfabetu.
Lecz Sumer nie był jedynym miejscem na Ziemi,
gdzie wynaleziono pismo.
Starożytni Egipcjanie stworzyli swoje hieroglify oraz pismo hieratyczne
w mniej więcej podobnym czasie, około 3500 r. p.n.e
Niezależnie, pismo wynaleziono w Chinach
około 1500 r p.n.e.
i rozprzestrzeniło się w południowo-wschodniej Azji
Bardziej współcześnie, Majowie w Ameryce Łacińskiej
zaczęli rzeźbić swoje obrazki około 300 r. n.e.
Zatem, kto wynalazł pismo ?
Sumeryjczycy,
Egipcjanie,
Chińczycy,
i Majowie - na pewno.
Niewątpliwie, wszystkie systemy pisma
wciąż używane dziś na świecie
mają swe źródło w Sumerze lub Chinach.
Możliwe, że pismo wynaleziono także
w innych częściach świata.
Starożytne inskrypcje kultur Doliny Indus oraz Rapa Nui
zostały wprawdzie odkryte,
lecz nikt nie był w stanie ich odczytać.
Chcesz spróbować ?