Tip:
Highlight text to annotate it
X
Niełatwo zdefiniować energię.
Rzeczy mają energię,
ale nie da się
chwycić litra energii w dłonie.
Możesz zobaczyć jak działa,
ale ona sama jest niewidzialna.
Są różne rodzaje energii,
ale różnią się tylko
wpływem na zachowania rzeczy.
Wiemy, że całkowita ilość
energii we wszechświecie
jest zawsze taka sama.
Dla chemików ważne są dwa rodzaje energii,
chemiczna energia potencjalna
i energia kinetyczna.
Energia potencjalna to energia oczekująca.
Wyobraź sobie rozciągniętą gumę.
Jeśli ją przetniesz,
cała energia potencjalna
zmienia się w energię kinetyczną,
którą odczuwasz jako ból.
Tak jak rozciągnięta guma,
wiązania chemiczne też przechowują energię.
Kiedy je zerwiesz,
energia potencjalna zmienia się
w jej inne rodzaje,
jak ciepło czy światło,
lub tworzy nowe wiązania.
Energia kinetyczna to energia ruchu,
a cząsteczki są w ciągłym ruchu.
Niekoniecznie gdzieś się wybierają,
chociaż mogłyby,
ale wibrują,
rozciągają się, zginają i wirują.
Na przykład metan ma cztery wodory
związane z centralnym węglem,
jako przykład.
Na papierze
to tylko nieruchomy czworościan.
Ale naprawdę trzęsie się jak galaretka.
Energia kinetyczna cząstek
to właśnie taka sama energia,
jaką sam posiadasz
w czasie ruchu,
tyle że ty potrafisz stać nieruchomo,
a cząstki nie.
Jeśli wyssiesz tę energię
z grupy cząsteczek,
będą mniej ruchliwe,
ale nigdy się nie zatrzymają.
Cząstki w danej grupie
różnią się ilością posiadanej energii.
Średnia energia kinetyczna grupy
to liczba matematycznie powiązana
z temperaturą.
Im więcej energii kinetycznej
w danej grupie cząstek,
tym wyższa ich temperatura.
To znaczy, że w gorący dzień
cząsteczki powietrza wokół ciebie
wirują, rozciągają się, zginają,
ogólnie poruszają się o wiele szybciej
niż w chłodny dzień.
Zresztą gorąco i zimno
to pojęcia względne.
Używa się ich do porównań
między dwiema rzeczami.
W gorący letni dzień
cząstki powietrza mają więcej energii kinetycznej,
niż cząstki skóry.
Kiedy uderzają w ciebie,
przekazują część swojej energii
cząstkom skóry
i odczuwasz to jako ciepło.
W zimny dzień
cząstki powietrza mają mniejszą energię kinetyczną
niż cząstki skóry,
więc uderzając w te cząstki powietrza,
to ty przekazujesz im
część swojej energii kinetycznej
i odczuwasz to jako zimno.
Możesz śledzić ścieżki energii wokół siebie.
Wypróbuj to przy kolejnym grillu.
Spalasz węgiel
i uwolniona chemiczna energia potencjalna
jawi się jako ekstremalne ciepło i światło.
Potem ciepło sprawia,
że cząstki burgerów, hot-dogów czy warzyw
wibrują, aż dojdzie do zerwania wiązań
i uformowania nowych struktur chemicznych.
Zbyt dużo ciepła powoduje zwęglenie.
W sam raz - daje obiad.
Wewnątrz ciała
cząstki jedzenia z tego pysznego
lub zwęglonego obiadu
są rozrywane,
a uwalniająca się energia
zużywana jest, aby utrzymać cię przy życiu
lub jest magazynowana w innych cząstkach.
Wieczorami gorące letnie powietrze ochładza się
Wieczorami gorące letnie powietrze ochładza się
i dopływ energii zwalnia tempo.
Gdy powietrze osiągnie temperaturę skóry,
na króciutką chwilę przepływ ustaje.
na chwilę przepływ ustaje.
Potem wszystko zaczyna się od początku,
w przeciwną stronę,
bo energia opuszcza nagrzaną skórę
i wraca do otaczającego cię powietrza.
Energia nigdy nie powstaje ani nie ginie,
a jedynie zmienia "kształt",
jak feniks naszego fizycznego świata.