Tip:
Highlight text to annotate it
X
Nauki przyrodnicze są jak wielka piramida.
To "organizacja biologiczna".
Od małych, konkretnych pojęć,
po większe i bardziej złożone.
Zacznijmy od szczytu piramidy.
To coś tak maleńkiego, że jest niewidoczne gołym okiem.
Pojedyncza komórka.
To podstawowy składnik życia.
Komórka, która może żyć sama,
to organizm jednokomórkowy.
Np. bakterie czy protisty.
Są wszędzie, tylko ich nie widać.
Są wszędzie, tylko ich nie widać.
Kiedy komórki łączą się
z innymi komórkami,
aby razem funkcjonować,
nie są już organizmem jednokomórkowym.
Jest to tkanka.
Nie mylcie z tkaniną.
W ludzkim ciele są 4 rodzaje tkanek:
łączna, mięśniowa,
łączna, mięśniowa,
nerwowa i nabłonkowa.
nerwowa i nabłonkowa.
Kości to tkanka łączna.
Nie jest delikatna jak tkanina.
Krew to także zespół komórek,
pełniących to samo zadanie,
tyle że w płynie.
Tkanka niepodobna do tkanin.
Nieważne, jakiej jest budowy,
tkanka to grupa tych samych komórek,
pełniących podobne czynności.
Kiedy różne tkanki współpracują,
powstaje narząd.
To kolejny poziom piramidy.
Nie tylko zwierzęta mają narządy,
rośliny również.
Wiele różnych narządów,
współpracujących ze sobą,
tworzy układ narządów.
Na przykład układ pokarmowy.
Składa się z jamy ustnej,
przełyku, żołądka,
przełyku, żołądka,
trzustki, wątroby, pęcherzyka żółciowego,
trzustki, wątroby, pęcherzyka żółciowego,
trzustki, wątroby, pęcherzyka żółciowego,
jelita cienkiego i grubego
jelita cienkiego i grubego,
zwanego też okrężnicą.
Chociaż każdy narząd w tym układzie
pełni inne zadanie,
współpracują, by osiągnąć wspólny cel:
pobranie składników pokarmowych
i usunięcie niestrawionych resztek.
Układ narządów, z definicji,
pełni jedno zadanie,
np. wchłanianie składników odżywczych,
przekazywanie sygnałów nerwowych,
czy wymiana tlenu na dwutlenek węgla.
Pomimo odmiennych funkcji
wszystkie układy są od siebie zależne,
wykonują niezbędne zadania.
Jeżeli jeden układ nie działa,
inne też przestają funkcjonować.
Organizm to złożony, żywy mechanizm,
który potrzebuje dobrze działających
układów narządów, by zachować stabilność.
Jest to homeostaza organizmu.
Kiedy układy współpracują
i zachowują homeostazę
mamy zdrowy, żyjący organizm.
Organizmy są bardzo różne.
Mogą być proste jak bakteria
lub tak złożone jak ty.
Kiedy grupa tych samych organizmów,
inaczej gatunek,
żyje razem w tym samym środowisku,
jest to populacja.
Często kilka różnych populacji
dzieli jedno środowisko.
Jest to społeczność.
Kiedy wyglądasz przez okno,
widzisz społeczność.
Kiedy różne społeczności
i różnorodne organizmy
oddziałują na środowisko fizyczne,
tworzą ekosystem.
Wszystkie ekosystemy Ziemi
tworzą naszą planetę.
tworzą naszą planetę.
Ziemia to wielki krąg życia.
Nazywamy go biosferą.
"Bio" znaczy życie,
a "sfera" oznacza krąg.
O to chodzi.
Po rozłożeniu na poziomy,
bardzo złożone koncepty
stają się łatwe do pojęcia.
Całe życie zaczyna się od pojedynczej komórki.
Kiedy się łączą,
tworzą tkankę.
Różne tkanki tworzą narząd,
różne narządy - układ narządów.
Układy te współpracują ze sobą,
tworząc organizm.
Grupa tych samych organizmów to populacja.
Kilka różnych populacji
tworzy społeczność.
A różne społeczności na dużym obszarze
to ekosystem.
Wszystkie ekosystemy
składają się na biosferę.
To właśnie jest organizacja biologiczna.
Piramida życia.