Tip:
Highlight text to annotate it
X
Zabieram was w podróż
ku światom ukrytym w waszym ciele.
Wykorzystamy skaningowy mikroskop elektronowy.
Mikroskop ten stosuje wiązkę elektronów
aby oświetlić rzeczy tak małe,
że nie widać ich za pomocą fotonów światła widzialnego.
Wyobraźcie to sobie.
Podzielcie milimetr na 1000 części.
Podzielcie milimetr na 1000 części.
Każda z tych części to mikrometr
lub krócej - mikron.
Teraz podzielcie mikron
znowu na 1000 części.
Każda z nich to nanometr.
Nanometry i mikrony są domeną
Nanometry i mikrony są domeną
skaningowego mikroskopu elektronowego.
Zacznijmy od wytworu ciała
o szerokości około 100 mikronów.
To ludzki włos.
Jest pokryty łuskami,
jak wszystkie włosy ludzi i innych ssaków.
jak wszystkie włosy ludzi i innych ssaków.
Wniknijmy teraz w ciało.
Trafiliśmy do tarczycy.
Oto białka
wydzielane do komory zbiorczej.
Tam przekształcą się
w dojrzałe hormony tarczycy
i zostaną uwolnione do ciała.
Możecie się zastanawiać,
czy to prawdziwe kolory.
Nie.
Obrazy elektronowe mogą być tylko czarno-białe.
Koloruję je z różnych powodów,
ale nie zmieniam struktury obiektów.
Struktury, które widzicie,
są dokładnie takie,
jak zostały sfotografowane mikroskopem.
Zmienimy teraz kierunek.
Powiększymy mięsień sercowy.
Ma on osobliwą strukturę,
niczym karbowana tektura.
Dzięki niej bijące serce może się kurczyć i rozkurczać.
Spójrzmy na płuco objęte zapaleniem.
Widzimy białą krwinkę, wędrującą po pęcherzyku płucnym.
Widzimy białą krwinkę, wędrującą po pęcherzyku płucnym.
Szuka czegoś do usunięcia. Niczym mały odkurzacz.
Szuka czegoś do usunięcia. Niczym mały odkurzacz.
Tak pracuje system odpornościowy.
Czego nie chcielibyśmy wdychać
Czego nie chcielibyśmy wdychać
oprócz bakterii i wirusów?
Wiemy, że trzeba trzymać się z dala od azbestu.
Teraz wiemy dlaczego.
To zbliżenie minerału,
z którego robi się azbest.
Składa się z wielu maleńkich igiełek.
Składa się z wielu maleńkich igiełek.
Każda z tych igiełek to pojedynczy kryształ.
Na tym zdjęciu zaczynają się rozpadać
i splątywać w kolczaste kupki.
Lepiej tym nie oddychać.
Czego jeszcze powinniśmy unikać?
Na przykład oleju napędowego.
Widzimy cząsteczki jego sadzy.
Są bardzo maleńkie.
Każda z tych cząsteczek
ma około 50 nanometrów szerokości.
Spójrzmy na krew.
Widzimy grupę czerwonych krwinek: ładnych, okrągłych i zdrowych,
Widzimy grupę czerwonych krwinek: ładnych, okrągłych i zdrowych,
Jednak są uwięzione we włóknach fibryny.
W ten sposób krew krzepnie.
Fibryna otacza czerwone krwinki
i inne komórki, więzi je.
Przez to krew nie wypływa.
Oto kolejne krwinki.
Nie są normalne jak te poprzednie.
Nie są normalne jak te poprzednie.
Są zniekształcone.
Widać, że się zwijają
i zaczynają im wyrastać kolce.
To komórki sierpowate powodujące anemię sierpowatą.
To komórki sierpowate powodujące anemię sierpowatą.
To komórki sierpowate powodujące anemię sierpowatą.
Zajrzymy do jamy ustnej.
Oto płytka nazębna
pokryta licznymi bakteriami.
Płytka nazębna to dom
dla około 1000 gatunków bakterii.
Cudowna myśl.
Oto inne zęby.
To powierzchnia
lub wewnętrzna powierzchnia zębów.
Mniejsze zdjęcie to mleczak,
który dopiero co wypadł
znajomemu przedszkolakowi.
Spójrzcie na małe otwory.
To wloty do sieci maleńkich kanalików,
To wloty do sieci maleńkich kanalików,
które transportują odżywcze płyny wewnątrz zębów.
Lepiej widać na większym zdjęciu.
Lepiej widać na większym zdjęciu.
Niektóre są w przekroju poprzecznym.
Większe zdjęcie to fragment kła,
Większe zdjęcie to fragment kła,
czyli większego, wydłużonego zęba.
Powinniśmy dostrzec te same cechy
na zwykłych zębach i kłach.
Ale na większym zdjęciu jest on bardziej chropowaty
w porównaniu do mleczaka.
To dlatego, że ma wiele tysięcy lat.
Jest też częściowo skamieniały.
Na tych dwóch zdjęciach widać
jak podobne są nasze zęby
do kła mamuta z epoki lodowcowej.
Pójdźmy teraz do mózgu.
Na dole widać różowe komórki.
To neurony odpowiedzialne za wspomnienia.
Zostawię was z tym zdjęciem,
bo wiem, że zabierzecie ze sobą
wiele wspaniałych wspomnień
z tego ekscytującego dnia na TED.
Teraz możecie sobie wyobrazić,
gdzie są magazynowane w waszym mózgu.
Dziękuję.