Tip:
Highlight text to annotate it
X
(Muzyka)
Pięć palców ewolucji.
Aby dokładnie zrozumieć biologię,
trzeba dokładnie zrozumieć proces ewolucji.
Większość ludzi kojarzy proces selekcji naturalnej.
Jest to jednak tylko jeden z pięciu procesów prowadzących do ewolucji.
Zanim omówimy wszystkie pięć procesów,
musimy zdefiniować ewolucję.
Ewolucja to po prostu zmiana w puli genowej na przestrzeni czasu.
Ale czym jest pula genowa? I czym jest gen?
Zanim zaczniemy omawiać genetykę,
zacznijmy od krótkiej opowieści.
Łódka przewraca się i 10 rozbitków płynie do brzegu bezludnej wyspy.
Nigdy nie zostają uratowani i tworzą nową populację, która istnieje tysiące lat.
O dziwo, pięcioro rozbitków jest rudych.
Żeby mieć rude włosy, trzeba odziedziczyć dwa rude geny po rodzicach.
Jeżeli masz tylko jeden rudy gen, nie będziesz mieć rudych włosów.
Żeby to uprościć,
załóżmy, że pięcioro nie-rudych rozbitków nie jest nosicielami tego genu.
Początkowa częstotliwość występowania genu
to 50 procent, lub 10 z wszystkich 20 genów.
Te geny to właśnie pula genowa.
Tych 20 różnych genów jest jak talia kart
tasowana z każdą nową generacją.
Seks to po prostu tasowanie tej genetycznej talii.
Karty są tasowane i przekazywane następnej generacji.
Talia pozostaje taka sama, 50 procent czerwonych.
Geny są tasowane i przekazywane następnemu pokoleniu,
a pula genowa pozostaje taka sama, 50 procent rudych.
Mimo że po pewnym czasie populacja może się powiększyć,
gen nadal powinien występować z częstotliwością około 50 procent.
Zmiana tej częstotliwości oznacza, że nastąpiła ewolucja.
Ewolucja jest po prostu zmianą w puli genowej na przestrzeni czasu.
Pomyślcie o tym, jak o kartach.
Jeśli częstotliwość występowania danych kart w talii się zmieni,
znaczy to, że nastąpiła ewolucja.
Jest pięć procesów, które mogą zmienić tę częstotliwość.
Żeby je lepiej zapamiętać, posłużymy się pięcioma palcami dłoni,
zaczynając od małego palca.
Mały palec powinien przypominać, że populacja może się zmniejszać.
Jeśli populacja się zmniejsza, mogą nastąpić zmiany.
Na przykład jeśli tylko cztery osoby przeżyją epidemię,
to ich geny będą pulą genową.
Następny jest palec serdeczny.
Powinien przypominać o łączeniu się w pary, bo to na nim nosi się obrączki.
Jeśli wybieramy partnerów na podstawie wyglądu lub lokalizacji,
częstotliwość może się zmienić.
Jeśli rudzi łączą się w pary tylko z rudymi,
mogą w końcu stworzyć nową populację.
Jeśli nikt nie chce łączyć się w parę z rudymi,
te geny zaczną zanikać.
Teraz palec środkowy,
który będzie nam przypominał o mutacjach.
Dodanie nowego genu przez mutację może wpłynąć na częstotliwość.
Wyobraź sobie, że mutacja genu tworzy nowy kolor włosów.
To oczywiście zmieniłoby częstotliwość w puli genowej.
Palec wskazujący przypomina o ruchu.
Jeśli na dany obszar przybywają nowe osobniki, częstotliwość się zmienia.
Jeśli na dany obszar przybywają nowe osobniki, częstotliwość się zmienia.
Kiedy mamy do czynienia z emigracją,
częstotliwość też ulegnie zmianie.
Naukowcy nazywają to przepływem genów.
Wszystkie te cztery procesy mogą być przyczyną ewolucji.
Mały rozmiar populacji, nieprzypadkowe łączenie się w pary,
mutacje i przepływ genów.
Ale te procesy nie prowadzą do adaptacji.
Selekcja naturalna jest jedynym procesem,
który tworzy organizmy lepiej przystosowane do lokalnego środowiska.
Żeby zapamiętać ten proces, używam kciuka.
Natura jest na tak, jeśli organizmy lepiej przystosowują się do swojego środowiska
i na nie, jeśli przystosowanie nie da nic dobrego.
Geny, które nie są przystosowane do życia w środowisku danego osobnika,
zostaną stopniowo zastąpione genami lepiej przystosowanymi.
Rude włosy są przykładem takiego przystosowania.
Jest to zaleta w północnych klimatach,
ponieważ jasna skóra pozwalała wchłonąć więcej światła
i syntetyzować więcej witaminy D. Natura jest na "tak"!
Jednak była to wada w bardziej południowych klimatach,
gdzie zwiększone promieniowanie UV prowadziło do raka i zmniejszało płodność.
Natura jest na "nie"!
Nawet sam kciuk jest oznaką przystosowania przez proces selekcji naturalnej.
Ewolucja, którą tu omówiliśmy, nazywana jest mikroewolucją,
bo odnosi się do małych zmian.
Jednak taka forma ewolucji
może prowadzić do makroewolucji, czyli powstawania gatunków.
Wszystkie organizmy na Ziemi pochodzą od wspólnego przodka.
Wszystkie żywe organizmy są ze sobą związane
przez proces ewolucji.
Spójrz na swoją rękę.
To istny cud techniki stworzony przez pięć procesów, które właśnie opisałem
na przestrzeni milionów lat.
Czy pamiętasz wszystkie pięć przyczyn ewolucji?
Jeśli nie, przewiń film i obejrzyj tę część jeszcze raz.
Ale przybij sobie lub swojemu sąsiadowi wielką pięciopalczastą piątkę!