Tip:
Highlight text to annotate it
X
Czy słyszeliście powiedzenie
"wierzchołek góry lodowej"?
Wiecie, że jej większość jest pod wodą.
Jej ogromna bryła jest ukryta pod powierzchnią.
Dlaczego?
Gęstość czystego lodu jest mniejsza
niż gęstość wody morskiej.
Zazwyczaj tylko 1/9 objętości
znajduje się *** wodą.
Kształt jej podwodnej części
jest trudny do oszacowania
przez obserwację samej powierzchni.
Przez to powstało powiedzenie
"wierzchołek góry lodowej".
Może nie wiecie kilku rzeczy
o lodowych wyspach.
Życie góry lodowej
zaczyna się tysiące lat
przed wyruszeniem w ocean.
W odróżnieniu od lodu morskiego czy dryfującego,
który powstaje przy zamarzaniu oceanu,
lodowce powstają z wody słodkiej.
Przez tysiące lat
powstawały z lodu, warstwa po warstwie,
wciąż ściskane,
w ruchu, pokryte śniegiem,
w ruchu, pokryte śniegiem,
znów ściskane i znów w ruchu.
znów ściskane i znów w ruchu.
Przesuwają się jak zamarznięta rzeka.
To siła grawitacji
przyciąga je w stronę morza,
gdzie lodowiec cieli się na góry lodowe,
lub rozrastać się jako lodowiec szelfowy
lub jęzor lodowcowy.
Kiedy góra lodowa się oderwie
od lodowca lub szelfu,
zwykle przetrwa przez 3 do 6 lat,
płynąc niesiona prądami
i pływami oceanu.
Płynąc tak,
jest uderzana przez fale,
topi się,
uderza o ląd,
a czasem o inne góry.
Niektóre góry są niestabilne,
ich koniec jest bardziej dramatyczny.
Unoszą się, przewracają,
Unoszą się, przewracają,
a czasem nawet eksplodują.
Przy rozpadaniu wiele gór lodowych
wydaje całą gamę dziwnych dźwięków.
Kiedy fragment góry lodowej topi się,
wydaje musujący dźwięk,
nazwany Bergie Seltzer.
Ten dźwięk powstaje, gdy woda dociera
do sprzężonych bąbelków powietrza, uwięzionych w lodzie.
Bąbelki wtedy pękają,
wydając strzelający odgłos.
Istnieje sześć oficjalnych rozmiarów gór lodowych.
Najmniejsze są nazywane growlerami.
Mogą być wielkości samochodu,
są bardzo niebezpieczne dla statków i łodzi.
Zwykle ledwie wystają *** powierzchnię,
niełatwo je zauważyć.
Potem są odłamy góry lodowej,
tak, to jest nazwa naukowa,
które mogą być wielkości domu.
Pozostałe rozmiary to: mała,
średnia,
duża
i bardzo duża.
Jak wielka jest właściwie bardzo duża góra?
Oficjalnie każda góra,
wystająca 82 metry *** poziom morza,
a długa na 204 metry,
jest uznawana za bardzo dużą.
To 27 pięter majaczącego, niebieskiego lodu.
Skąd u nich niebieski kolor?
Kiedy śnieg na lodowcu
jest ściskany przez setki lat,
waga śniegu wypiera bąbelki powietrza z lodu,
waga śniegu wypiera bąbelki powietrza z lodu,
tworząc czysty lód, prawie bez powietrza.
Widać tę kompresję
kiedy lodowiec cieli się,
tworząc błękitną górę lodową.
Góra, która jeszcze nie doznała
tak wysokiej kompresji
i ma w sobie dużo powietrza,
ma jasną, białą powierzchnię
Choć powstają daleko na północy lub południu,
mogą płynąć tysiące mil.
Góra lodowa z Arktyki dopłynęła aż na Bermudy.
Góra lodowa z Arktyki dopłynęła aż na Bermudy.
Góry Antarktyczne więzi zwykle Antarktyczny Prąd Okołobiegunowy,
Góry Antarktyczne więzi zwykle Antarktyczny Prąd Okołobiegunowy,
co nie pozwala im dryfować na północ.
Czasem jednak widziano je
na trasach statków między Australią,
Południową Ameryką i Południową Afryką.
Południową Ameryką i Południową Afryką.
Mimo ich podróży wiele ludzi myśli,
Mimo ich podróży wiele ludzi myśli,
że te kawały lodu są pozbawione życia.
Ale te z pozoru sterylne góry
są domem dla złożonych ekosystemów
oraz kształtują ekosystemy na swej drodze.
oraz kształtują ekosystemy na swej drodze.
Stały się mobilnymi, pływającymi ekosystemami.
Nawet w najzimniejszych morzach
góry lodowe topią się, przynajmniej odrobinę.
góry lodowe topią się, przynajmniej odrobinę.
Ma to duży wpływ
na ocean dookoła góry lodowej.
Słodka woda z góry
tworzy słodkowodną warstwę,
który może rozciągać się na milę morską.
Ta woda jest zimniejsza niż otaczająca ją woda z oceanu.
Różnica temperatur tworzy prądy termiczne w jej pobliżu.
Różnica temperatur tworzy prądy termiczne w jej pobliżu.
Życie rozwija się na górze i wokół niej.
Młode ryby chowają się w lodzie przed drapieżnikami,
cała gama bezkręgowców,
takich jak meduzy czy rurkopławy,
gromadzi się w okolicy.
Wiele z nich żywi się krylem, podobnymi do krewetek
maleńkimi stworzonkami.
Petrele śnieżne gniazdują na górach,
żywią się w morzu nieopodal.
Wieloryby, foki i pingwiny też je lubią.
Ale cała ta wiedza
to tylko wierzchołek góry lodowej.
Jest mnóstwo rzeczy,
których nie wiemy o górach lodowych.
Być może ty zbadasz to głębiej.