Tip:
Highlight text to annotate it
X
Chciałbym wam przedstawić
jednego z największych naukowców,
którzy kiedykolwiek żyli.
Tak słynnego, że nazwano po nim więcej miejsc na Ziemi,
niż po jakimkolwiek innym człowieku.
Tak słynnego, że prezydent Thomas Jefferson
określił go największym naukowcem, jakiego spotkał.
Prezydent Wenezueli Simon Bolivar nazwał go prawdziwym odkrywcą Ameryki Południowej.
W setną rocznicę jego urodzin
The New York Times pisał o nim
na całej pierwszej stronie.
Kim jest ten naukowiec
i co zrobił tak nadzwyczajnego?
To Aleksander Von Humboldt.
Nigdy o nim nie słyszeliście?
Większość nie słyszała.
Jego nazwisko zagubiło się w odmętach historii,
ale zaraz usłyszycie czego dokonał.
Von Humboldt na początku zajmował się geologią,
lecz kiedy dzięki otrzymanemu spadkowi mógł podróżować,
wyruszył na niewiarygodną, 5-letnią naukową podróż
przez Amerykę Południową.
Meksyk
i Kubę.
Od 1799 do 1804 roku
Von Humboldt i jego partner - botanik Aime Bonpland
podróżowali przez wenezuelskie dżungle
i sporządzili szczegółowe rysunki inkaskich ruin,
odkrywając góry Peru
i przemierzając cały Meksyk i Kubę.
Von Humboldt przemierzył całą długość wenezuelskiej rzeki Orinoko.
Ta 1700-milowa część wyprawy
była pełna niebezpieczeństw, chorób oraz niesamowitych odkryć.
Przykładowo, von Humboldt jako pierwszy widział
przygotowanie rośliny kurare służącej do zatruwania strzał.
Zrozumiał, jak ważne było drzewo chinowe,
którego kora zawiera chininę,
lekarstwo na malarię,
oraz odkrył prąd oceaniczny,
który zmniejsza opady deszczu u wybrzeża Peru,
później nazwany Prądem Humboldta.
Odkrył i opisał wiele nowych gatunków roślin i zwierząt,
łącznie z węgorzem elektrycznym.
W Ekwadorze wspiął się na jeden z najwyższych wulkanów Chimborazo,
aby zbadać ciśnienie powietrza,
czego nikt wcześniej nie zrobił tak wysoko.
Cała podróż objęła ponad 38600 kilometrów,
czyli tyle, co obwód Ziemi.
Po drodze robił pomiary
ukształtowania terenu,
jego temperatury,
ciśnienia powietrza
i siły pól magnetycznych.
Łącząc miejsca o identycznej temperaturze,
stworzył mapy konturowe z liniami o podobnych temperaturach,
które nazwał "izotermami".
Dzięki temu, że Humboldt wynalazł te mapy,
uczeni zaczęli zauważać prawidłowości dotyczące
życia
i form życia
obecnych w niektórych miejscach
i był także pionierem
wizualnego przedstawiania naukowych danych.
Dzięki tym odkryciom i pomiarom Von Humboldt
uznawany jest za wielkiego naukowca.
Przedtem naukowcy, którzy opisywali nowe rośliny i zwierzęta
nie dostrzegali jasno istotnej korelacji
między formami żywymi,
a środowiskiem ich życia
zwanymi siedliskami.
Nie doceniano roli środowiska
i różnorodności życia.
Von Humboldt odkrył i zrozumiał wagę
tych powiązań.
Dzięki temu, jest on uważany
za ojca biogeografii.
Ponadto rozwinął teorię "Jedności Przyrody",
która ukazuje wewnętrzne powiązania całej natury.
Ta wiedza gra kluczową rolę
w zachowaniu i ochronie naszego siedliska.
Jego książka Kosmos, opisuje tę teorię
i jest nadal wydawana.
Był nie tylko sławnym naukowcem,
Von Humboldt był także hojny,
służąc światu w jeszcze inny sposób.
Był przewodnikiem duchowym i nauczycielem młodych uczonych.
Rzeczywiście, niedawno odkryto
istotę roli, jaką grał Von Humboldt w pracy
jego najbardziej znanego korespondencyjnego przyjaciela,
Karola Darwina.
Młody Darwin dokładnie czytał prace Humboldta
i na statku Beagle pisał w swoim dzienniku:
"Obecnie mogę czytać tylko Humboldta.
On, jak drugie Słońce, oświetla wszystko, co widzę".
Dzisiaj, chociaż Humboldt jest znany i szanowany
przez niewielką społeczność naukowców,
jest prawie całkowicie zapomniany przez wielu z nas.
Wkład Aleksandra Von Humboldta jest widoczny
wszędzie i w każdej naukowej dziedzinie.
Jest on zapewne najważniejszym zapomnianym człowiekiem nauki.
Ale wcale nie musi nim być,
bo jeśli wy go zapamiętacie,
jego znaczenie dla świata będzie sławione.