Tip:
Highlight text to annotate it
X
Kicur Szulchan Aruch Siman 2
Prawa dotyczące porannego netilas jodoim (mycia rąk)
Ponieważ rano, po przebudzeniu, człowiek zostaje niejako stworzony na nowo, więc
by znów móc służyć Stwórcy (Jego Imię niech będzie błogosławione) jego
obowiązkiem jest uświęcenie siebie poprzez umycie dłoni wodą z naczynia.
Człowiek upodabnia się wtedy do Kohena, który codziennie uświęcał swoje dłonie
myjąc je w Kijor czyli kadzi. Robił to zanim rozpoczął wykonywać swoje obowiązki w
świątyni. Choć poranne mycie rąk jest wymogiem
pochodzącym od Rabinów, istnieje biblijny zapis wspierający tą decyzję. Pochodzi on
z Psalmu 26 i brzmi: „Umywam moje ręce na znak niewinności i obchodzę Twój
ołtarz, Panie, by obwieszczać głośno chwałę i rozpowiadać wszystkie Twoje
cuda.” Istnieje także inny powód dla którego
myjemy ręce. Robimy to ponieważ podczas snu, gdy święta dusza opuszcza
ciało, tchnienie nieczystości, czyli ruach roo nadchodzi i spoczywa na ciele. Gdy
człowiek się budzi ze snu ów duch nieczystości opuszcza całe ciało z
wyjątkiem palców gdzie zostaje aż do momentu ich trzykrotnego oblania wodą.
Nie wolno przejść więcej niż 4 amos, czyli około 2 metry, przed umyciem dłoni.
Wyjątkiem są sytuacje szczególne np. konieczność skorzystania z toalety lub w
sytuacji, gdy woda nie jest dostępna. Miszna Brura mówi, że w takich
sytuacjach można całe pomieszczenie, w którym znajduje się człowiek, uznać za
obszar 4 amos. Pierwszą częścią garderoby jaką należy
założyć rano powinien być talis koton. A to po to by nie pokonać dystansu
dłuższego niż 4 amos (czyli około 2 metry) bez cicis. Ponieważ jednak zakłada się
cicis przed netilas jodoim (czyli myciem rąk) a więc jeszcze wtedy, gdy dłonie nie
są czyste, nie należy mówić błogosławieństwa na ubieranie cicis.
Zgodnie z Kicur Szulchan Aruch (siman 9) człowiek po umyciu rąk powinien wziąć
cicis w dłonie i wtedy powiedzieć błogosławieństwo Baruch Ato Adojszem
Elohejnu Mejlech Ho-ojlom aszer kidszonu bemicwojsow weciwonu al micwas cicis.
Dotyczy to osób, które do modlityw szachris nie zakładają dużego talisu (talis
godol). Ci, którzy ubierają talis godol, podczas
odmawiania błogosławieństwa Baruch Ato Adojszem Elohejnu Mejlech Ho-ojlom
aszer kidszonu bemicwojsow weciwonu lehisatef bacicis powinni mieć w pamięci,
że błogosławieństwo to dotyczy także talis koton. Miszna Brura twierdzi jednak,
że człowiek powinien najpierw umyć ręce a dopiero potem ubrać cicis.
Poranne netilas jodoim wygląda następująco: należy wziąć naczynie
wypełnione wodą w prawą dłoń i a potem przenieść do lewej dłoni. Następnie należy
polać najpierw prawą dłoń, ująć naczynie w prawą dłoń i polać lewą dłoń. Należy to
zrobić trzykrotnie. Tylko w ten sposób można usunąć z dłoni wspomniane już
tchnienie nieczystości. Jednokrotne polanie dłoni duża ilością wody nie działa
w ten sam sposób. Właściwym sposobem jest polewanie
dłoni aż do nadgarstka. Jeśli jednak nie jest dostępna wystarczająca ilość wody a
także w Jom Kipur i Tisza beAw kiedy to mycie dla przyjemności jest zabronione,
należy umyć tylko palce do poziomu stawów łączących je z dłonią.
Rano należy również umyć twarz, zgodnie z wersem z księgi Bereszis 9:6: „bo
człowieka uczynił według istoty B-ga”. Należy również przepłukać usta by
usunąć nieświeżą ślinę nagromadzoną w nocy a więc by móc głosić Wielkie Imię
Haszem w czystości i świętości. Następnie należy osuszyć ręce i twarz.
Orach Chaim twierdzi, że pozostawienie twarzy mokrej jest niezdrowe dla skóry.
Należy tak myć dłonie by woda spływała po nich do innego naczynia, np. umywalki.
Związane jest to z tym, że dawniej w domach nie było twardych podłóg a
jedynie ziemia, zaś zużyta woda była na nią po prostu wylewana. Ponieważ woda z
netilas jodoim zawiera ruach roo czyli tchnienie nieczystości, nie wolno było jej
wylewać na ziemie w obrębie własnego domu. W tego samego powodu nie wolno
używać wody zużytej do netilas jodoim do żadnego innego celu. Ponieważ teraz
używamy umywalek problem już nie istnieje, ponieważ woda po myciu od razu
spływa do kanalizacji. Nim rano umyjemy dłonie należy
wstrzymać się od dotykania wszelkich części ciała, które łączą nas ze światem
zewnętrznym. Dotyczy to ust, nozdrzy, oczu (Miszna Brura twierdzi, że dotyczy to
nawet zamkniętych powiek), uszu oraz odbytu. Nie wolno także dotykać rany po
pobraniu krwi oraz jedzenia (zgodnie z wykładnią Miszny Brury jedzenie
dotknięte brudnymi dłońmi może zostać spożyte po trzykrotnym przepłukaniu w
wodzie). Wszystko to dlatego, że ruach roo czyli tchnienie nieczystości potrafi
zaszkodzić i człowiekowi i jedzeniu. Należytą rzeczą jest skrupulatne
ani pęknięć, powinno mieć odpowiednią objętość (zbyt mała ilość wody
mieszczącej się w naczyniu może być problemem). Naczynie jest konieczne
również z tego powodu, iż wymagane jest polewanie dłoni przy użyciu siły ludzkiej
czyli nie wolno po prostu podłożyć dłoni np. pod wypływająca z kranu wodę.
W sytuacji, w której takie naczynie nie jest dostępne a osoba chce na przykład
przystąpić do modlitwy, dozwolone jest użycie jakiegokolwiek naczynia z
jakąkolwiek wodą a nawet polewanie bez użycia siły ludzkiej. Można także wtedy
powiedzieć błogosławieństwo Baruch Ato Adojszem Elohejnu Mejlech Ho-ojlom
aszer kidszonu bemicwojsow weciwonu al netilas jodoim. Jest to jednak sytuacja
wyjątkowa. Jeśli w pobliżu jest rzeka lepszym
rozwiązaniem jest trzykrotne zanurzenie dłoni w rzece. Istnieje również sposób
polegający na trzykrotnym włożeniu dłoni w śnieg. Należy wtedy pamiętać by za
każdym razem włożyć je w innym miejscu. Jeśli w pobliżu w ogóle nie ma wody, w
żadnej formie, należy po prostu wytrzeć ręce np. suchą szmatką i powiedzieć
błogosławieństwo Boruch Ato Adojszem Elohejnu Mejlech Ho-ojlom aszer kidszonu
bemicwojsow weciwonu al nekijus jodoim. Ten sposób jest wystarczający jeśli
chodzi o przygotowanie do modlitwy, nie usuwa jednak ruach roo. Jeśli woda
będzie później dostępna należy umyć ręce ponownie ale już nie odmawiając
błogosławieństwa. W Psalmie 103 napisane jest: „Błogosław,
duszo moja, Haszem i całe moje wnętrze - święte imię Jego”. Słowa te uczą nas, że
gdy błogosławimy Haszem całe nasze ciało musi znajdować się w odpowiednim
stanie czystości. Dlatego też nie należy wypowiadać żadnego błogosławieństwa
przed poranną wizytą w toalecie. Z tego powodu po wstaniu z łóżka i umyciu rąk
ale przed skorzystaniem z toalety nie należy wypowiadać błogosławieństwa
al netilas jodoim. Dopiero po skorzystaniu z toalety i ponownym umyciu dłoni należy
przejść do serii błogosławieństw: al netilas jodoim, aszer jocar,
błogosławieństwem na studiowanie Tory oraz Elokai neszomo.
Istnieją cztery sytuacje, w których po umyciu rąk nie odmawiamy
błogosławieństwa al netilas jodoim: 1) Jeśli ktoś obudził się w środku nocy i
umył ręce a następnie nie zasnął już do świtu
2) lub jeśli po obudzeniu i umyciu rąk zasnął ponownie, jeszcze w ciągu nocy
3) dotyczy to także osoby która spała w ciągu dnia dłużej niż „sześćdziesiąt
oddechów” co stanowi około pół godziny 4) lub osoby, która nie spała w ogóle w
w nocy.
I we wszystkich tych przypadkach istnieje problem, czy należy umyć ręce czy nie.
Dlatego też halacha stanowi, że należy umyć ręce ale bez odmawiania
błogosławieństwa. Oto wszystkie czynności, po zakończeniu
lub wykonaniu których ręce stają się nieczyste i muszą zostać umyte przed
modlitwą lub studiowaniem Tory: 1) sen (zgodnie z tym co zostało
omówione powyżej), 2) skorzystanie z łazienki lub łaźni,
3) obcinanie paznokci, 4) obcinanie włosów,
5) zdejmowanie butów jeśli się ich dotykało dłońmi,
6) odbycie stosunku małżeńskiego, 7) dotknięcie wszy,
8) odwszawianie ubrania, 9) drapanie się po głowie,
10) dotknięcie części ciała, które zwykle są zasłonięte,
11) po opuszczeniu cmentarza, po wzięciu udziału w pogrzebie lub przebywaniu w
pobliżu zmarłych osób oraz 12) po zabiegu pobrania krwi.
Należy zaznaczyć, że Kicur Szulchan Aruch pisany był kilkaset lat temu, stąd
niektóre wymienione są czynności dziś nie są już praktycznie wykonywane i mogą
się wydawać niedorzeczne.